Religieuze kunst is vaak anoniem. Je vindt geen handtekening op een glas-in-loodraam. Deze kunstenaars kunnen immers, heel postmodern eigenlijk, uit een eindeloze traditie citeren. Het gaat ze om iemand Anders en dan hoef je jezelf niet te profileren.
De Nederlandse band Mensenkinderen is een van de vele takjes aan deze oude, oude boom. Zanger en muzikant Bas van Nienes grasduinde door de honderden gezangen in het Liedboek der Kerken, die tot de meest gezongen liederen van Nederland behoren. Hij pakte de coupletten die hem het meest raakten, husselde regelmatig de zinnen, en schreef er compleet nieuwe melodieën bij. Deze teksten bevatten zelf ook weer citaten en echo’s van nog weer oudere liederen, die zich weer baseren op nóg oudere teksten, enzovoorts. Dat is traditie: het eindeloos testen en bijschaven van de oude wijsheden en ervaringen aan het alledaagse leven.
Het resultaat is opmerkelijk fris en modern. Zeker, de eeuwen klinken er in door, maar het licht van de sterren dat we zien, is ook eeuwenoud en twinkelt toch. Alles wat modieus probeert te zijn, is volgend jaar alweer verouderd. Bij Mensenkinderen ga je mee in gedachten die altijd eigentijds blijven omdat ze universeel zijn.
Mensenkinderen publiceerde al twee keer eerder zo’n Liedboek, volgens hetzelfde recept: 'Geef kostbaar licht' in 2016 en 'Wij leven van de wind' in 2018. Die bevielen in de smaak en leiden tot vele verstilde concerten en meditatieve optredens in kerken en kapelletjes.
Inhoudelijk valt op dat in veel van de teksten licht schijnt. Het gaat over de ‘glimp van de zon’, ‘de morgenglans’, ‘het helder licht’.
In deze beelden wordt de titel ‘Die ver is, is nabij’ duidelijker. De zon is ver, vér weg, maar het licht raakt ons toch en geeft ons leven. Zo kan de ervaring van God zijn: een God die hoog verheven is en tegelijk overal aanwezig. Wij ‘bewegen in God’ gaat de oude tekst. Wie loopt, loopt door God heen. Als je je arm beweegt, duw je die door God heen.
Zoals het licht van de sterren ons na een lange reis kan raken, zo zijn de liederen van het Liedboek der Mensenkinderen.
Ze hebben eeuwen afgelegd voor ze onze oren bereiken, maar verlichten dan nog steeds onze ziel.
De teksten zijn al honderden jaren oud. Ze zijn doorleefd. Ze bieden al eeuwenlang troost. En hoop. Dat is waar we zo naar kunnen verlangen. Nieuwe woorden voegen dan niets toe. De kracht ligt in het overdenken van dat wat er al is.
Luisteren, stil worden en bewustwording.
Ontstaan
Nadat Bas van Nienes met zijn band Anderson op wereldtournee was geweest, begon hij met het schrijven van Nederlandse nummers. In 2009 en 2012 werden de Mensenkinderen-albums 'Het land dat ooit vol eerbied zong' en 'Lied van schijn en wezen' uitgebracht. In een persoonlijke zoektocht naar stilte en bezinning in de periode daarna, ontstond het idee en het verlangen voor het 'Liedboek der mensenkinderen’. Omdat het teruggrijpen op tradities en oude waarden, houvast kan geven in het leven van hier en nu.
Wie
Bas van Nienes schreef de liedjes. Samen met Jeroen van der Werken en Jan Borger werd dit opgenomen en gearrangeerd en werd het idee verder uitgewerkt. Vervolgens maakte Jan daar een goed klinkend geheel van. Albert Korf en Ineke Snip verzorgden het artwork en de tekeningen.
Liedboek der Mensenkinderen:
Spotify
Tidal
www.basvannienes.nl // collages
Youtube
www.entimbre.com // record mastering
www.klankzicht.com // high-end audio